Bumerang ne demek?
Bumerang özellikle Avustralya yerlileri (Aborjinler), eski Mısırlılar ve Avrupalılar ve Hindistan’ın bazı yörelerindeki kabileler tarafından silah olarak kullanılan yassı bir kesite sahip eğri bir sopadır. Avustralya ve ABD’de hala spor aracı olarak kullanılmaktadır. Genellikle akasya ve okaliptus gibi sert ağaçlardan yapılmakta ve boyu 40–90 cm kadar olmaktadır. Eğriliği, kolları arasındaki açı 90°den büyük olacak şekildedir. Aborjinlerin tarih öncesi zamandan beri bumerangları kullandıkları bilinmektedir. Bumerang’ın İngilizce’de ‘boomerang’ olan ismi de Aborjinlerin kullandığı isimden türemiştir.
Bilinenin aksine bütün bumeranglar geri gelmezler. Fırlatana geri dönebilen bumeranglar sadece Aborjinler tarafından spor olarak veya kuş sürülerini avlamakta kullanılırlar. Bumerang şeklinde ancak geri dönme özelliği olmayan benzerlerinin Mısır’da, güney Hindistan’da, Endonezya’da (Borneo) ve Amerika’da yerliler tarafından tarihin ilk çağlarından itibaren kullanıldığı biliniyor. Bu tipler daha uzun ve ağırdırlar ve av hayvanlarını öldürmede kullanılırlar. Savaşlarda çok ağır yaralanmalara ve ölümlere sebep olurlar. Savaşlarda kullanılanların bazılarının ucu tesiri arttırmak için kanca şeklinde yapılır. Aborjinlerin yaptıkları geri dönebilen bumeranglar ise hafif ve ince olup toplam uzunlukları 50 – 75 santimetre, ağırlıkları da 350 gram civarındadır. Bumerangın iki kolunun ucu yapılırken veya yapıldıktan sonra kül ile ısıtılarak birbirinin aksi istikamete kıvrılır.
Bazıları düz olarak fırlatıldığı yönde ilerler, bazıları ise havada bir dairesel yörünge çizerek tekrar geri gelirler. Her iki tipte de bumerang döndürülerek fırlatılır ve kendi ekseni etrafında bir daire çizerek döndüğünden dolayı bir jiroskop gibi kendisini havada dengeler. Aynı zamanda sahip olduğu aerodinamik şeklinden dolayı havada ilerlerken kaldırma kuvvetine maruz kalır. Böylece yere paralel olarak fırlatılan bumerangın çok uzak mesafelere gitmesi mümkün olur.
Aborjinlerin bumerangla kuş avlamaları ilginçtir. Bumerang kuş sürülerinin uçuş yüksekliğinin üzerine fırlatılır, bumerangın yerdeki gölgesini gören kuşlar arkalarında yırtıcı bir kuş olduğunu sanarak kaçmak için dalışa geçerler ve sonunda ağaçlar arasına gerilmiş ağlara takılırlar.
Bumerang fırlatma tarihte kaydedilmiş en eski sporlardan biridir. Günümüzde başta ABD’de olmak üzere bazı ülkelerde hedefe yakınlık, mesafe, hız ve yakalama kategorilerinde spor olarak hala yapılmaktadır.
Bumerang nasıl fırlatılır ve nasıl geri döner?
Bumerang nasıl atılır?
Bumerang yere paralel veya biraz aşağı doğru atılırsa biraz sonra yükselişe geçerek, 15 metre yüksekliğe kadar tırmanır. Eğer bir ucu yere çarpacak şekilde atılırsa, yere çarpan bir mermi gibi müthiş bir hızla dönerek yükselir ve 45 metrelik bir daire veya elips çizerek yörüngesini tamamlar, fırlatanın yakınına düşer.
Geri dönen bumeranglar kendi ekseni etrafında bir pervane gibi döndüğünde oluşan kurgusal daire düzlemi, dik düzlemden biraz sağa veya sola eğik olacak şekilde fırlatılır. Bu eğiklik sağ elle fırlatılan bumeranglarda sağa doğrudur. Fırlatana göre sağdan başlayıp sola doğru dairevi bir yörünge çizerek geri gelir. Bumerang havada belli bir hızla hareket ederken aynı zamanda döndüğünden üst kısma gelen kolun havaya göre izafi hızı alttakinden daha fazladır. Çünkü dönme hareketinde cismin teğetsel hızı daireye teğet olacak şekilde yön değiştirir. Bu hız üst kısımda bumerangın hareketi yönünde, alt kısımda ise ters yöndedir. Üst kısmın hızının fazla olması, üst kısma daha fazla kaldırma kuvvetinin tesir etmesine sebep olur. Bu da dönen bumerangın oluşturduğu kurgusal daireyi, sağa eğik atılmışsa sola doğru devirmeye çalışır. Fakat kendi ekseni etrafında dönmesinden ileri gelen jiroskopik etkiyle devrilmeyip, kurgusal dairenin dik ekseni etrafında dönme yapar. Bu hareket sonucunda kurgusal dairenin yönü daima değişir ve sonuçta dairesel bir yörünge takip ederek ilk başlangıç noktasına gelir.
Standart bumerang resimleri ve çeşitli bumerang şekilleri :
